:duimop:Hoi welpje , hier heb je ze eens opnieuw
Ubuntu 7.10 installeren
Inhoud:
* Introductie
* Opstarten vanaf Live CD
* Werken met de Live CD
* Installatie starten
* Installatie afronden
* Wat nu?
Introductie
Als u Ubuntu hebt gedownload van het internet en op CD hebt gebrand of een gratis CD hebt ontvangen, bent u er helemaal klaar voor. Heeft u dit nog niet gedaan, kijk dan eerst eens naar de pagina Ubuntu downloaden.
Opmerking 1: Het is ten sterkste aangeraden altijd een backup te maken van belangrijke bestanden die u niet wilt verliezen, voordat u begint met het installeren.
Opmerking 2 : Deze installatie gids is gemaakt met Ubuntu 7.10 Andere versies van Ubuntu kunnen een ander installatieverloop hebben.
Opmerking 3: Als u Ubuntu wilt installeren naast een bestaande Windows installatie (een zogenaamde dualboot)
Opmerking 4: Om Ubuntu te installeren met een aparte home partitie, zodat uw persoonlijke documenten en instellingen op een andere partitie komen te staan, kunt u deze handleiding volgen.
Opstarten vanaf Live CD
Plaats de Live CD in uw CD-rom station en herstart uw computer. U wordt begroet met het volgende scherm:
Kies in dit scherm voor de optie Check CD for defects. Ubuntu zal nu controleren of de cd goed gebrand is. Ziet u het volgende scherm, dan is de controle in orde. Krijgt u een foutmelding, dan moet u de cd nogmaals branden, probeer het eens op een lagere snelheid.
Druk nu op een toets om uw computer opnieuw te starten.
U krijgt nu weer het eerste scherm te zien. Druk op de F2 toets om de taal te wijzigen. Kies voor Nederlands.
Kies nu voor de optie Start of installeer Ubuntu. U ziet het Ubuntu logo op uw scherm, met een balk daaronder waarin u kunt zien hoever uw computer is met opstarten. Dit kan even duren. Na een tijdje zal Ubuntu opgestart zijn, en ziet u het bureaublad:
Dit is het goede moment om Firefox te starten en deze handleiding weer te openen.
Werken met de Live CD
Als de Live CD helemaal opgestart is kunt u de mogelijkheden van Ubuntu uitproberen. Het volledige besturingsysteem draait nu vanaf CD, u kunt de aanwezige programma's uitproberen en de voorbeeldbestanden in de Examples map op de desktop bekijken.
U zult ook merken dat de Ubuntu desktop die u nu probeert behoorlijk traag werkt. Dit komt doordat alle programma's en bestanden vanaf CD geladen moeten worden. Een op de harde schijf geïnstalleerde versie zal veel sneller werken.
Installatie starten
Laten we beginnen waarvoor we gekomen zijn. Het installeren van Ubuntu Linux op onze computer! De installatie van Ubuntu neemt slechts 7 luttele stappen in beslag. Op het bureaublad van de Live CD ziet u een icoon met de tekst Installeren, dubbelklik hierop om het installatieprogramma te starten.
Selecteer in dit scherm Nederlands in het keuzelijstje en alle tekst wordt in het Nederlands weergegeven. Uw systeem zal na de installatie ook grotendeels Nederlandstalig zijn. Klik op Volgende om naar de volgende stap te gaan.
Stap 2 van 7 stelt uw lokatie, uw tijdzone en de lokale tijd in.
Op het kaartje klikt u op dat deel van de wereld waar u zich bevind, daarna kiest u een stad dicht bij u in de buurt. Meestal is dit de hoofdstad van uw land.
Ga verder naar de volgende stap.
Hier kiest u de indeling van uw toetsenbord. Het tekstveld onderaan kunt u gebruiken om te testen of de gekozen indeling correct is. In België is de indeling bijna altijd Belgisch Latin BE . Eens u zeker bent dat de layout correct is gaan we verder naar stap 4.
Deze stap is een van de belangrijkste. Hier bepalen we hoe Ubuntu op de harde schijf wordt geïnstalleerd. We laten Ubuntu de hele schijf gebruiken. Belangrijk: Alle gegevens op de schijf zullen gewist worden.
Als u zeker weet dat de ingevoerde gegevens correct zijn gaan we verder naar stap 6. Stap 5 slaan we over want die bestaat niet. (Dit is denk ik een klein foutje in het installatieprogramma).
In dit scherm vullen we de gegevens in van de gebruiker die deze computer zal gebruiken. Omdat deze gebruiker eveneens administratieve taken zal kunnen uitvoeren op deze computer is het belangrijk om zijn gegevens goed te onthouden. De naam van de computer is de naam die de computer heeft in een netwerk. De Ubuntu installatie geeft deze computer standaard een naam.
Bij stap 7 krijgt u een handig overzicht van de instellingen en de geplande partitionering.
Bevestig door op de knop Installeren te klikken en het installatie programma begint met de nodige partities te maken, bestanden te kopiëren en uw nieuwe Ubuntu systeem te installeren.
Installatie afronden
Nadat de installatie is afgelopen kunt u nog verder met de Live CD blijven werken of herstarten naar uw nieuwe Ubuntu systeem. Net voor uw computer opnieuw opstart zal u gevraagd worden om de Live CD uit het CD-rom station te halen. Dit voorkomt dat u opnieuw van de Live CD opstart.
Gefeliciteerd! U heeft Ubuntu nu geïnstalleerd!
Meteen na de installatie
Proficiat, u hebt een kersverse installatie van Ubuntu. Wat doet u nu het beste eerst?
De volgende zaken, in deze volgorde:
*
1. Haal alle updates binnen en verwerk ze. Indien nodig, herstart daarna uw PC.
*
2. Controleer of alle hardware goed werkt en installeer eventueel drivers. Drivers installeren is meestal niet noodzakelijk, omdat die al in de Linuxkernel zitten. Een uitzondering daarop vormen de fabrieksdrivers voor Nvidia en ATI videokaarten. Voor optimale prestaties van uw Nvidia of ATI videokaart, wil u daarvoor de gesloten-bron fabrieksdriver installeren.
De Restricted drivers manager geeft vanzelf aan of die beschikbaar is voor uw videokaart, door een melding in het systeemvak rechtsbovenin uw scherm. Klik op het meldingspictogram en volg de stappen.
*
3. Als u een TFT-scherm hebt (LCD): zet de subpixels aan: Systeem => Voorkeuren => Uiterlijk => Lettertypen. Zet een puntje bij: Subpixels gladmaken (LCD'S).
*
4. Letters te klein op de webpagina's die u bekijkt in Firefox? Vergroot het lettertype als volgt:
Hou de Ctrl-toets ingedrukt en druk net zo veel keren op de plustoets (+) in het numerieke toetsenblok, totdat de gewenste lettergrootte is bereikt. Verkleinen: hou de Ctrl-toets ingedrukt en druk op de mintoets (-).
Dit is wel een tijdelijke instelling. U kunt ook de add-on No Squint installeren in Firefox: daarmee kunt u per webpagina permanent instellen welke lettergrootte u wil zien. No Squint onthoudt die instelling namelijk voor u: handig voor webpagina's die u regelmatig bezoekt.
*
5. Installeer de multimedia-ondersteuning (mp3, flash, sun java, Microsoft lettertypes, enzovoorts). Volgens deze handleiding: multimedia-ondersteuning installeren.
*
6. Controleer of u alle Nederlandse taalpakketten hebt. Systeem - Beheer - Taalondersteuning (Language Support). Kijk of er een vinkje staat in de talenlijst bij Dutch: is het een liggend streepje, vervang dit dan door een volwaardige vink.
Installeer daarna de Nederlandse spellingscontrole voor Open Office en voor Firefox: Systeem - Beheer - Synaptic pakketbeheer: zoekterm: myspell-nl. Vink myspell-nl aan en druk op knop Toepassen.
Linux naast Windows installeren
99% van België is op de een of andere manier afhankelijk van Windows dus wordt Linux heel vaak naast Windows
geïnstalleerd. Op voldoende snelle pc's past men steeds vaker virtualisatie toe. En het nieuwste is Wubi
Windows staat altijd op het C-station ofwel C-partitie. Meestal is er nog geen partitie voor Linux beschikbaar en moet
daarom het C-station wordt verdeeld tussen Windows en Linux (middels partitioneren). Lees de handleiding eerst
helemaal door. Werk rustig en bekijk het hele (beeld)scherm nog eens voor u uw keuze bevestigt. Als voorbeeld van een
distributie wordt hier Ubuntu besproken. De installatie van andere distributies verloopt vaak globaal hetzelfde. Meestal
worden er wat meer vragen gesteld en de volgorde kan anders zijn. Verder werken niet alle distro's met een cd die eerst
opstart als live-cd waarna je mag gaan installeren.
*
Noteer de hoeveelheid beschikbare ruimte van het C-station. Ga na of u een moderne (sinds 2004) SATA harde
schijf heeft.
*
Defragmenteer het C-station zoals u dat regelmatig moet doen bij Windows. Dit is volgens Ubuntu niet nodig maar
als je dat lang niet gedaan hebt, toch veiliger. De notatie voor C-station is bij Linux hda1 (=hard disk a, partitie 1) of sda1
(= moderne SATA disk a, par. 1). Bij Vista kunt u nu de partitie verkleinen
*
Stop de install-cd in de pc en herstart die. Op het eerste scherm is "Start or install" al geselecteerd en de live-cd zal
automatisch starten als u even wacht. U kunt eerst de cd controleren, de kans is klein dat u fouten op de cd zult vinden
maar u kunt uzelf veel ellende besparen. Druk voordat de live-cd vanzelf start op de F2-toets en selecteer met de
pijltjestoetsen "Nederlands". Start daarna de live-cd op (Nog een keer ENTER).
* Na enkele minuten kunt u de live-cd gebruiken, programma's proberen en hardware testen. Om te installeren klikt u
op het "Install"-icoon. Wacht nu geduldig op het eerste venster met Stap 1.
*
Stap 1: Kies “Nederlands”.
*
Stap 2: De tijd en de plaats (Brussel) zijn meestal al goed ingesteld.
* Stap 3: Geef uw type toetsenbord op. Dit is meestal "Belgisch Latin Be" . Controleer de keuze met enkele toetsen
zoals @ ) ( : ". Met dead keys geeft "e, ë en met ~ en ' maakt u accenten. Drukt u na " of ' op de spatiebalk, een
medeklinker of tweemaal op datzelfde teken dan krijgt u het teken zelf.
*
Stap 4: Kies "Grootte van hda1 (of sda1) aanpassen" (dit is het C-station of C-drive waar Windows staat; geef met de
schuifbalk aan hoeveel ruimte u aan Linux wilt geven, minimaal 4 Gb bij Ubuntu) of “Schijfindeling handmatig bepalen”
(als u Vista heeft en dus (zie boven) al vrije ruimte hebt gecreëerd of een andere partitie voor Linux wilt gebruiken; zie
onder). (Als u alleen Linux op u pc wilt, kiest u hier “Volledige schijf wissen..,”. ). Klik op "Verder/OK".
*
Stap 5: Hier kunt u per gebruiker bepaalde instellingen van Windows overnemen. U maakt dus extra gebruikers aan
in Ubuntu. Als u dat later niet bevalt kunt u ze weer verwijderen.
Stap 6: Vul uw naam, gebruikersnaam, wachtwoord en naam voor de computer in. Gebruik hiebij de TAB-toets. Dit
worden de gebruikersnaam en het wachtwoord van de beheerder. Als u niet verder kunt dan heeft u niet alles ingevuld of
niet twee keer hetzelfde wachtwoord ingevuld.
* Stap 7: U kunt alles nog eens rustig bekijken. Er is nog niets geïnstalleerd. Controleer of er een swap-partitie
gemaakt wordt en of hda1 of sda1 nog steeds voor Windows gereserveerd is. Als u een moderne SATA-schijf heeft moet
er sda staan anders hda. Linux komt meestal op hda5 of sda5 te staan. Misschien had u nog meer partitities, die horen
ook op het lijstje te staan. Wilt u stoppen, noteert u dan de belangrijke instellingen zodat u via internet of elders uw
probleem kunt voorleggen. Klik op "Annuleren" als u wilt stoppen, op "Terug" als u nog wat wilt veranderen, of op
"Installeren".
*
De harde schijf wordt nu ingericht en beschreven. Dit kan afhankelijk van de pc 30 tot 200 minuten duren. Daarna
verschijnt er een venster met de vraag of u wilt herstarten.
*
De cd-romlade opent. Verwijder uw install-cd en druk op ENTER. Uw computer wordt nu opnieuw opgestart. De
eerste keer duurt dat wat langer.
*
Na 5 tot 15 minuten krijgt u een inlogscherm. Vul uw gebruikersnaam (+ENTER) en wachtwoord in. Uw Ubuntu-
installatie is nu klaar voor gebruik!
Enkele opmerkingen en tips:
*
Als de beschikbare ruimte op het C-station minder dan 4 Gb is moet u nog eens overwegen of u wel Linux wilt
installeren of dat u eerst bestanden wilt verwijderen. U heeft in de praktijk ook minimaal 256 Mb werkgeheugen nodig.
Linux kan op praktisch alle pc's geinstalleerd worden. De door Windows opgegeven groottes van partities wijken iets af
van die door Linux. In sommige gevallen kan een speciale cd uitkomst bieden.
*
Hoewel de kans dat het fout gaat kleiner is dan een jaar doorgaan met alleen Windows, kan een back-up in uw geval
gewenst zijn. Het kan fout gaan door stroomuitval, door onvoldoende werkgeheugen of te trage processor (let op de
systeemeisen) of door een beschadiging of vuil op de cd. De cd kunt u vaak testen voordat u met de eigenlijke installatie
begint.
*
Install-cd's zijn gemakkelijk te verkrijgen; o.a. tijdens nllgg-bijeenkomsten of via
Welkom bij Ubuntu NL! - Ubuntu NL. Versies kunnen
kleine verschillen geven.
*
De internetverbinding dient voor het downloaden van de taalinstellingen. Dit kunt u ook later doen in "Language
Support". Als u wilt controleren of internet werkt kunt u Firefox (wereldbolletje) opstarten. Rechtsboven staat een icoontje
waarmee u een configuratiescherm kunt opstarten.
*
Het verkleinen van de partitie is een belangrijke stap. Kijkt u goed of de opgegeven ruimten (ongeveer) kloppen met
de waarden die u onder Windows vond. Tot hier kunt u de installatie nog afbreken. Ik ga er van uit dat u hier geen
andere keuzes kunt of wilt maken dan het verkleinen van het C-station (hda1 of sda1) waar Windows al op staat. Bedenk
van tevoren goed hoeveel ruimte u aan beide systemen wilt geven. U ziet de ruimte die Windows al inneemt en de totale
ruimte. Daartussen moet u een waarde kiezen voor de ruimte die Windows nog krijgt. Kies liever geen waarde die maar
vier Gb kleiner is dan de totale ruimte. Het verkleinen duurt even, dus denkt u niet dat de computer is vastgelopen.
* Heeft u bij Stap 4, partitioneren, "handmatig" gekozen dan kunt u nu bekijken hoe de schijf is ingericht en aangeven
welke veranderingen u wilt. U selecteert eerst een partitie die u geheel of gedeeltelijk wilt gebruiken en rechtsklikt erop.
Dan kiest u voor verkleinen of geheel vrijmaken (delete). Als u daar uw fiat aan geeft wordt er een "Unallocated"-partitie
(niet-toegewezen partitie of vrije ruimte) gemaakt. Klik nu rechts op die partitie en kies "New". Meestal wordt een "logical
partition" gemaakt met als filesystem "ext3" en aanhechtpunt "/". Noteer het nummer (bijv hda5).
*
Als u wordt gevraagd wat de computernaam, uw naam, de beheerders/gebruikersnaam en het wachtwoord is, mag u
uw fantasie de vrije loop laten. U kunt na de installatie alles behalve de gebruikersnaam van de beheerder weer
gemakkelijk veranderen. Bedenkt u echter wel wat praktisch voor u is; bijv. korte (wacht)woorden als u langzaam typt of
ze moeilijk kunt onthouden (wel minder veilig). Noteer wel alles! Het wachtwoord heeft u ook nodig voor alle taken die
onder "Beheer" vallen.
*
Na de installatie kunt u via Toepassingen/Applications > Programma's toevoegen/verwijderen of via Systeem/System
> Beheer/Administration > Synaptic nog kiezen uit duizenden pakketten en die installeren. Dit kan via internet of vanaf
een cd of dvd. Handig hierbij is de zoekfunctie waarin u (Engelse?) trefwoorden zoals “msn” of “astronomy” kunt
gebruiken. Bij andere distributies staat al veel meer software op de installatie-cd's. Dit is een voordeel als u een
langzame internetverbinding heeft.
Na de installatie.
Na de installatie verschijnt bij een werkende internetverbinding vrij snel het bericht dat er updates zijn. Hoe ouder de
distro hoe meer updates. U kunt ze allemaal installeren. In de Updatemanager kunt u instellen dat dit automatisch of
handmatig moet gebeuren. Als u Firefox opent krijgt u vaak informatie over uw distro. Op de cd staat vaak geen software
die gepatenteerd is. Wel kunt u door de links te volgen bij de methode komen om die wel binnen te halen.
Tips:
# Als u wat wilt installeren kijkt u dan eerst bij Toepassingen > Software installeren/verwijderen, dan bij Systeem >
Beheer > Synaptic en dan bij "Help" op de pc of op Ubuntu-sites.
# Het komt soms nog voor dat een linuxexpert op internet een commando geeft. Kopieer dat, plak het in de Terminal (te
vinden onder Hulpmiddelen) en druk op ENTER.
# Kijk ook even bij Systeem > Beheer > Taalondersteuning/Language support.
# Als u voorlopig de email op Windows wilt blijven binnenhalen, installeer dan toch de emailclient en vink "berichten ook
op server achterlaten" aan. De berichten worden dan gekopiëerd en blijven dus bij de provider staan voor uw Windows-
emailclient. U kunt dat ook aanvinken bij die Windows-emailclient. Vink dan bij een van beiden aan dat de oude post
(bijv. 2 weken) verwijderd moet worden.
Beginnen met Linux
Inleiding
Mensen die met Linux gaan werken moeten zich nieuwe dingen eigen maken. Sommige dingen gaan eenvoudigweg
anders. Daar zult u even aan moeten wennen, ook als het simpeler gaat.
Het is mogelijk om systemen aan te schaffen met Linux erop , maar voor de meeste mensen begint het met het zelf
installeren van Linux op de eigen PC. Dat kunt u het beste zo doen:
Kort maar krachtig
1. Een cd
Voor een cd of dvd kunt u het beste naar de officiële site van een gemakkelijke, in Nederland veel gebruikte distributie
gaan. Of schaf hier of hier of hier een cd aan. Zie ook deze downloadsite (niet geschikt voor beginners). Na het
downloaden van het ISO-bestand moet u een image daarvan branden, niet kopiëren. U kunt ook een boek kopen of
lenen bij de bieb; daar zit vaak een cd bij. Nadeel is wel dat de versie verouderd kan zijn, het upgraden kost extra tijd en
moeite. U kunt een gratis installatie- en live-cd aanvragen bij Ubuntu-shipit of bij u in de buurt. Geschikt voor beginners
zijn Ubuntu, Pardus, Suse , PCLinuxOS en Mandriva. Let op de systeemeisen; 256-512 Mb, cpu met 1 GHz en 4 GB
aan harde schijfruimte is meestal voldoende. Voor heel oude pc's (< 256 Mb) zijn er bijvoorbeeld Damn Small Linux en
XUbuntu (beiden voor iets gevorderden).
2. Proberen
Eerst alleen proberen zonder installatie is al de moeite waard, u kunt de live-cd gebruiken als rescue-cd of reserve-OS
en u kunt toepassingen zoals Firefox die ook onder Windows werken proberen.
Stop de live-cd in de pc en herstart die, zorg dat alle randapparaten aan staan. Test alles uitgebreid en bezoek eventueel
een helpdesk. Let wel: de live-cd vraagt soms meer werkgeheugen dan de geinstalleerde distro en is desondanks altijd
een stuk trager. Loopt ie vast druk dan op Ctr+Alt+Backspace en ga even een slokje water drinken.
Als dat u en uw pc bevalt, gaat u verder bij punt 3. Heel misschien moet u hier besluiten een andere distro te proberen
die wel alle hardware aan de praat krijgt. En heel misschien zit er niets anders op dan te wachten tot een nieuwe versie
uitkomt, of een onderdeel te vervangen. Meer over hardware bijna onderaan de pagina.
Bekijk ook even of u het Engels voldoende beheerst. Sommige distro's zijn goed vertaald; de live-cd's in veel mindere
mate.
3. Installeren
Installeer de distro (evt naast Windows). Volg de instructies op het scherm en u bent binnen een uurtje klaar (waarvan 5
minuten voor het intikken van eenvoudige, persoonlijke gegevens en 55 minuten aan koffie, thee of dergelijke).
Misschien komt u er na een tijdje achter dat een andere distro beter bij u of uw pc past. Intussen hebt u toch veel plezier
gehad van een van deze distro's die in ieder geval geschikt zijn voor beginners. Bent u toch nog huiverig bekijk dan eerst
hier een demo.
U kunt ook doorgaan met het lezen van onderstaand uitgebreider verhaal en nog kilometers meer tekst, deels verouderd
of bedoeld voor experts; maar omdat de kans dat u met deze methode tevreden zult zijn ruim boven de 95% ligt, is het
best het proberen waard.
Natuurlijk is er ook een kleine kans dat het fout gaat:
# U bedenkt zich op het laatste moment omdat u nog nooit iets avontuurlijks hebt gedaan en niet tegen de spanning
kunt. Troost u met de gedachte dat het met al die FUD voor bijna iedereen een beetje spannend is.
# De stroom valt uit. Als u Windows tevoren heeft gedefragmenteerd (dan mag ie ook niet uitvallen!) en - met Vista - zelf
al vrije ruimte heeft gemaakt dan is dat geen ramp. Bij alleen-Linux is het nooit een ramp.
# Het systeem voldoet maar net aan de eisen en u wacht bij elke muisklik niet tot de cd-speler tot rust is gekomen.
# U was vergeten de hardware te testen met de live-cd.
# De cd was niet goed gebrand, bijvoorbeeld met te hoge snelheid; of de cd was vuil of beschadigd en u had de cd niet
getest. U kunt de cd vaak vanuit het startmenu van de cd testen. Kijk anders eens onder Windows naar de inhoud van
de cd. Als u alleen een ISO-bestand ziet staan dan heeft u geen image gebrand maar simpel het ISO-bestand
gekopiëerd. Dit is de meest voorkomende fout (gebruik eventueel dit brandertje).
# Als op willekeurige momenten iets niet goed gaat en u was niet te haastig dan loopt uw cd/dvd-speler op zijn laatste
benen. Dit manifesteert zich het eerste bij zo'n klus, zeker als de cd handmatig gebrand is. Gebruik geen slechtwerkende
cd-speler om Linux naast Windows te installeren.
# Als het scherm zwart blijft of steeds op hetzelfde moment zwart wordt dan is dat een typisch gevalletje van hardware
(videokaart) waarvoor in uw distro (nog) geen Linux-driver zit.
# U bent uw gebruikersnaam of wachtwoord vergeten na de installatie. Oeps!
Na zo'n kleine ramp moet u simpel nog een keer aan de slag. Als u zich na een dag bedenkt, kijkt u dan hieronder bij
"Stoppen met Linux".
Hardnekkige Hardware
Om hardware die is uitgerust met een chip of chipset aan de praat te krijgen en bepaalde taken te laten uitvoeren, zijn
vastgestelde, digitale signalen nodig. Als de signalen vanuit het besturingsysteem (OS) eerst omgezet moeten worden,
is er een stuurprogramma ofwel driver nodig. En de nullen en eentjes die uit de hardware komen moeten ook weer
begrijpelijk gemaakt worden voor het OS. Ook daar zorgt de driver voor.
Het is er de fabrikant van de hardware alles aan gelegen om zoveel soorten drivers te leveren dat hij bijna iedereen van
dienst kan zijn. Dat is tegenwoordig heel simpel: als zijn drivers met Windows kunnen "praten" bereikt hij bijna 99% van
de pc-markt. Voor die paar procentjes niet-Windows heeft hij minder interesse. Andere OS's moeten vaak zelf maar voor
drivers voor zijn hardware zorgen. Sommigen denken zelfs dat ze Microsoft behagen als ze het maken van die drivers
bemoeilijken. Ook wordt wel het argument gegeven dat men geen bedrijfsgeheimen wil prijsgeven. Dat argument is niet
sterk omdat na verloop van tijd toch te achterhalen is hoe de driver de communicatie tussen de hardware en het
besturingssysteem dient te verzorgen.
Met of zonder de hulp en met of zonder de protocollen van de hardwarefabrikant gaat de Linux-gemeenschap dus aan
de slag zodra er weer nieuwe hardware, pardon chipsets, op de markt komen. Soms is het dus nodig om eerst erachter
te komen hoe de chipset werkt.
De meeste van die drivers staan op je pc zodra je een Linux-distro hebt geïnstalleerd. Afwezig zijn:
- Drivers die uitgekomen zijn na het verschijnen van de versie van die distro.
- Drivers voor hardware waarvan de protocollen niet te achterhalen waren.
- Drivers voor stukjes hardware die slechts in kleine aantallen verkocht werden; het loonde de moeite niet.
- Drivers, wel voor Linux maar met gesloten broncode kunnen afwezig zijn als uw distro dat onacceptabel vond.
- Gesloten Linux-drivers van de fabrikant als er al een open-source-alternatief voor handen is. Bij sommige distro's kunt
u gemakkelijk de laatste door de eerste vervangen als die u beter bevalt.
De drivers uit de eerste en laatste groep moet u zelf zoeken op internet en handmatig installeren. Als u dat niet wilt, kunt
u of wachten op een nieuwe versie van uw distro en hopen dat die daar in zit of nieuwe hardware kopen. In 2007 is o.a.
Dell begonnen met een programma dat het installeren en updaten van drivers simpel kan uitvoeren, Linux wordt
daarmee nog gebruikersvriendelijker.
Het komt soms ook voor dat een distro uw hardware niet goed herkent. Werkt een stukje hardware niet of niet goed dan
kunt u op internet nagaan of er een Linux-driver voor bestaat. Raadpleeg anders de documentetie van de distro of
probeer een andere distro.
Bent u overgestapt op Linux dan moet u dus voortaan op uw hoede zijn bij de aanschaf van hardware. Op de verpakking
daarvan staat standaard: "Specially designed for ..". Helaas niet voor Linux, maar het is gelukkig vaak niet meer dat
verborgen reclame.
Meestal vindt u wel een winkel waar men weet wat wel en wat niet onder Linux werkt. Is dat niet het geval dan moet u de
gegevens vragen - liefst van de chipset - en thuis op internet zoeken met die gegevens in combinatie met "linux" en
"driver".
Voor die laatste twee groepen is er soms nog een oplossing door het plaatsen van een programma tussen de Windows-
driver en Linux.
Weest u er ook op bedacht dat na al het speuren in de chipset en het uitvogelen, de Linux-gemeenschap soms niet
verder komt dan een driver die de hardware redelijk kan laten functioneren maar niet voor 100%.
Wij hopen dat u zich niet laat ontmoedigen door enige tegenslag. Als velen dat niet doen, groeit de Linux-gemeenschap
wat harder en zullen fabrikanten meer rekening gaan houden met ons.
Internetbankieren
Als u wilt weten of u bij uw bank met Linux kunt internetbankieren hoeft u alleen maar na te gaan of uw bank ook andere
browsers dan Internet Explorer ondersteunt. Daar zit dan ongetwijfeld ook Firefox bij. Firefox werkt onder Linux hetzelfde
als onder Windows. Ook andere browsers werken dan doorgaans.
Ik mag het eigenlijk niet verklappen maar in uiterste nood kunt u ook nog Internet Explorer onder Linux installeren
(Zoekwoorden: internet-explorer linux EN/OF uwdistro). Vertel het aub uw bank niet want ze horen u niet afhankelijk te
maken van ëën bedrijfje.
Stoppen met Linux
Voordat u met Linux begint wilt u natuurlijk eerst weten of u er ook weer vanaf kunt. Dat is geen probleem.
Als u alleen nog maar een live-cd hebt gebruikt, verdwijnt het weer volledig uit uw pc als u de computer uitzet of herstart.
De cd-lade opent zich bij het afsluiten automatisch en Linux verdwijnt uit uw geheugen. Niemand zal ooit kunnen
bewijzen dat u Linux getest heeft.
Als u de live-cd bewust gebruikt om de harde schijf te beschrijven is dat natuurlijk een andere zaak, maar u kunt dat niet
per ongeluk doen.
Als alleen Linux op uw pc geïnstalleerd is, verdwijnt het volledig als u een nieuw OS (bijv. Windows of MacOS) installeert
en daarbij de harde schijf formateert; wat normaal is.
Als u Linux naast Windows geïnstalleerd heeft,moet u eerst de bootloader van het Master Boot Record weer terugzetten
met een opstartdiskette of -cd. De diskette of cd moet voor het opstarten in de pc zitten. Bij Windows-Me en ouder typt u
eerst fdisk om daarin de Windows-partitie actief te maken en dan fdisk /mbr. Bij 2000 en XP: leest u na "HELP" in te
typen hoe u verder moet met "fixmbr" en "fixboot".
Daarna kunt u de partities weer formateren en eventueel weer samenvoegen bij andere partities. U kunt hiervoor
bijvoorbeeld de Windows-opstart-cd, de live-cd of de install-cd van de meeste distro's gebruiken. Zoek bij de live-cd naar
het partitioneringsprogramma. Stop bij de install-cd de installatie nadat u hebt geherpartitioneerd. In sommige gevallen
kan een speciale cd uitkomst bieden.
Na de installatie. Klikken met Linux
Het is net als rijden in een andere auto: 'Waar zitten de knoppen? En z'n achteruit?' Bij elke Linux-distributie is dat weer
anders. De een wil op de grote concurrent lijken, de ander wil origineel zijn. De een heeft veel knoppen - je kunt het zo
gek niet bedenken of er is wel een knop voor - en de ander is er zuinig mee. De een ziet er gelikt uit maar vraagt ook
meer pc, de ander houdt het simpel en heeft genoeg aan 128 MB.
Ubuntu
Ubuntu is een vrij nieuwe distributie die zeer geschikt is voor beginners door de gebruiksvriendelijkheid en de vele
soorten van ondersteuning. Installeren is een een peuleschilletje, er worden geen technische vragen gesteld bij de
standaardinstallatie. Daarna kunt u zo aan de slag, u heeft nauwelijks een introductie nodig en het netwerk wordt
automatisch herkend (zie de tips onderaan). Elk half jaar kunt u desgewenst met drie muisklikken een nieuwe versie
bekomen waardoor uw Ubuntu up-to-date blijft. Software kan met enkele "OK"-muisklikken worden toegevoegd of weer
verwijderd.
# Ubuntu is er in een aantal smaken: Het gewone Ubuntu (Gnome-werkomgeving). Om allerlei redenen de beste keus
voor beginners.
# Edubuntu, voor scholen en scholieren.
# Xubuntu, (Xfce-werkomgeving). voor oude pc's met maar 128 Mb, of als u videostreams wilt bekijken met een
processor in uw pc met minder dan 500 MHz. Zo werkt het.
# Als u in Ubuntu goed de weg hebt leren vinden kunt u overwegen om kubuntu-desktop of xubuntu-desktop naast de al
aanwezige gnome-desktop te installeren. Bij het inloggen kunt u dan desgewenst een andere desktop (werkomgeving)
kiezen. De volgende projecten zijn geen officiële, related partner van Ubuntu: Fluxbuntu. Ook voor oude pc's
# Elbuntu. Idem
#
Home | Ubuntu Studio Audio, grafisch, video -bewerken. "Let your creativity fly ..". (U kunt ook zelf uw Ubuntustudio
maken door in uw Ubuntu de gewenste pakketten te installeren; deze afgeleide distro is handig als u zeker een "studio"
wilt. Zie ook deze pagina over multimedia.
# Mythbuntu TV opnemen en kijken; dvd opnemen, kijken en branden; fotoalbum, muziek, enz.
Het succes van Ubuntu steunt op drie peilers:
# De focus op gebruikersvriendelijkheid.
# De investering van vele miljoenen van Mark Shuttleworth in Ubuntu.
# De halfjaarlijkse upgrades waardoor u steeds de nieuwste software krijgt.
Er zijn Belgische en Nederlandse Ubuntu-teams die op hun sites zoals
Documentatie - Ubuntu NL veel
Nederlandstalige informatie bieden, ook hoe u gemakkelijk en gratis of goedkoop aan Ubuntu komt en snel aan de slag
kunt in Vlaanderen of Nederland . De internationale site is
Ubuntu Home Page | Ubuntu. Hier vindt u de meest actuele
informatie. Bezoek bij voorkeur deze officïele sites en de sites die men vanaf die sites kan bereiken. Er zijn ook veel
sites waar u adviezen en handige programma's kunt halen maar u doet dat op eigen risico.
Nederlands- en Engelstalige video's en screenshots zijn ook een manier om met Ubuntu kennis te maken. Er bestaan
vele sites met clips of screenshots (zie de laatste pagina).
Ubuntu biedt veel ondersteuning. ook als u al vragen of bedenkingen heeft nog voordat u iets heeft ondernomen. Kijk
daarom eerst op onze eigen officiële sites, bijvoorbeeld het Engelstalige Launchpad, Nederlandstalige documentatie of
het Nederlandse forum. Of geef je op bij de mailinglijst. Vermeld altijd het versienummer dat je gebruikt. De versies
hebben ook een dierennaam: Dapper Drake (6.06; = 2006, maand 06), Edgy Eft (6.10), Feisty Fawn (7.04), Gutsy
Gibbon (7.10), Hardy Haron (8.04, april 2008), Intreped Ibex (8.10, oktober 2008
Ubuntu geeft een eigen blad uit wat u kunt downloaden.
Ubuntu maakt ook gesloten, commerciële software gemakkelijk installeerbaar. Bent u daar niet principieel tegen dan kunt
gemakkelijk Windows en Windowstoepassingen gebruiken. Engelstalige informatie kunt u hier vinden. De Nederlandse
site loopt wat achter.
Links:
ubuntutips.nl
Stichting Softwareconsulent
ubuntu.startpagina.nl - Alles over ubuntu, het gratis besturingssysteem
Test: Ubuntu en Vista. Aanvullingen: Veel Windowsprogramma's werken dank zij Wine, etc. ook onder Linux; intussen is
er al weer een nieuwe versie van Ubuntu met nog meer leuks.
Tips:
# Voldoet de pc maar net aan de systeemeisen dan kunt u beter de alternate-cd downloaden en branden. Installeer dan
in text-mode, dat gaat bijna net zo simpel.
# Start Firefox en volg de links op de welkomstpagina. Selecteer "Multimedia" om uit te komen bij de manier om codecs
etc. te installeren voor het bekijken van films op internet en op dvd. Of installeer direct ?ubuntu restricted extra's (? is
niks K of X).
# Hier staat hoe u Ubuntu naast Windows kunt installeren. Hier staan meer Engelstalige tips.
# Door rechtsklikken op "Toepassingen" kunt u de menu's aanpassen, bijvoorbeeld programma's verbergen en vise
versa.
# Bij Beheer > Aanmeldvenster kunt u bij Beveiliging aangeven dat u automatisch wilt inloggen.
# Bij Beheer > UpdateManager kunt u aangeven dat updaten "smart" (automatisch) moet gebeuren en dat het op de
achtergrond (zonder meldingen) moet.
Ubuntu desktop snelstartgids
Deze gids bevat veel screenshots (plaatjes) en behandelt de installatie van versie 6.10. Bij 7.04 is zoals u op de pagina
Linux naast Windows kunt lezen een extra stap voor het overnemen van data van XP toegevoegd en is de volgorde
gewijzigd.
Tip voor Windowsgebruikers: Als je nog IE gebruikt en het downloaden lukt niet, installeer dan een geschikte plugin
(bijvoorbeeld van Adobe) of nog beter: installeer Firefox.
Linux voor iedereen
GNU/Linux en de toepassingen die eronder draaien waren lange tijd ongeschikt voor de gewone, "ongeschoolde"
thuisgebruiker. Daar is de laatste jaren flink verandering in gekomen. Dat is vooral dankzij de toepassing van de
grafische interface (GUI). Momenteel kan iedereen door klikken met de muis zijn weg vinden. U hoeft zich nauwelijks om
te scholen, zeker als u al open software onder Windows gebruikte.
Het beste advies is om er eerst eens flink op los te klikken, ook bij de instellingen. Tip: maak voor dit doel een aparte
"gebruiker" aan die u later weer kunt verwijderen. De kans is zeer, zeer klein dat het fout gaat maar in geval van nood
kunt u de installatie-cd nog een keer aanspreken.
Bij het veranderen van instellingen is het van belang hoe u bent aangemeld. Als gebruiker kunt u alleen uw persoonlijke
instellingen van het bureablad en van de toepassingen, zoals internetten, veranderen. Als beheerder kunt u de
instellingen van het besturingssysteem veranderen. Dit is voor eenvoudig thuisgebruik doorgaans niet nodig. Bovendien
kunt u als beheerder gemakkelijk programma's toevoegen, veranderen of verwijderen. Ga dus liever niet als beheerder
het internet op; u bent dan wat kwetsbaarder. Hoewel het zelden gebeurd kunnen anderen op zo'n moment met de
beheerrechten uw pc besmetten met virussen, spyware. etc. Bij Windows XP Home bent u tegelijk beheerder en
gebruiker, vandaar.
Alle besturingsystemen werken met opdrachtregels (Command lines; zie Mogelijkheden). Bij Linux kunnen ze nog
ingevoerd worden. Het venster (of het apparaat) waarin u die opdrachten kunt invoeren heet een terminal. Pc's zijn
gebruiksvriendelijker gemaakt met zg. grafische schillen. Apple heeft hierbij een voortrekkersrol vervult. Met die schil
kunt u door klikken die opdrachtregels activeren. Omdat Linux de eerste jaren alleen door IT-specialisten gebruikt werd
was die grafische schil niet nodig. Bovendien kun je met een terminal veel meer uit je pc halen en het werkt vaak sneller.
Daarom zie je IT-specialisten nog steeds de commandline gebruiken. Het is ook niet zo moeilijk. Je kunt opdrachtregels
van webpaginas kopieren. Je kunt vaak aanvullen met de tab-toets. Er zit een uitgebreide (Engelse) handleiding bij.
Meer daarover op de volgende pagina. Maar zolang u er nog niet aan toe bent kunt u net zo gemakkelijk door de
programma's klikken als met niet-Linuxsoftware.
Zoals gezegd: met Linux kan bijna alles, vaak zelfs meer. Dat u dat nog niet wist komt omdat uw overheid, publieke
omroep, internetprovider, internetbankier, helpdesk, consumentenbond, vak- of hobbyblad het voordoen alsof alles
alleen maar met Windows kan, U zult van hen dus weinig hulp krijgen als het om Linux gaat. Hieronder wordt bij "Help"
globaal uitgelegd hoe u wel aan informatie komt.
Wat is lastig?
# Met de bekende distributies kunt u standaard heel veel veilige, gecontroleerde, vrije en open software van hun officële
sites automatisch downloaden en installeren. Echter er bestaat ook amateuristisch gemaakte, niet-gecontroleerde, niet-
uitontwikkelde, gesloten of gepatendeerde software en spyware die best wel van pas kan komen. U kunt natuurlijk zelf
beslissen of u die software ook installeerd maar de hulp die u daarbij krijgt, verschilt per distro.
# Documenten, powerpoint presentaties, e.d. gemaakt met MS Office bevatten soms macro's (en die soms weer
virussen) die niet "gelezen" kunnen worden. Deze kunnen dan niet goed worden omgezet naar bestanden met open
standaard.
Help!
Elke toepassing heeft wel een help-knop. Dat u daar veel hulp achter vindt en of die in het Nederlands is hangt van de
communities achter die toepassing af. En misschien ook wel of de Help-functie wel geïnstalleerd is. Controleert u dat dus
even met de pakketmanager. Soms wordt u direct doorgelinkt naar de site van de toepassing. Bedenk dat een aantal
bekende toepassingen onder Linux, Windows en soms ook MacOS hetzelfde functioneren. Komt u er bij de toepaasing
niet uit dan kunt u de officiële site van uw distributie bezoeken. Op de site staan vaak ook forums, Howto's en Faq's.
Naast de officiële sites zijn er sites van enthousiastelingen buiten de officiële distro-community en sites met commerciële
bedoelingen. Hier kunt u behalve informatie ook programma's vinden die het gebruik van uw distributie kunnen
veraangenamen. Pas op, want u kunt ook van de regen in de drup komen. Een bepaald programma kan bijvoorbeeld
een toepassing of driver automatisch voor u installeren, maar uw distro kan er bij een upgrade van in de war raken.
Nog enkele tips:
# Linux loopt zelden of nooit vast. Dat kan wel gebeuren met een toepassing; zeker op trage pc's met een krap
werkgeheugen en met een minder bekende toepassing. Probeer eerst de toepassing te herstarten en, als dat niet lukt,
de sessie met Ctr-Alt-Backspace. U moet dan opnieuw inloggen. Als laatste "redmiddel" trekt u de stekker eruit. Daar
kan Linux meestal wel tegen maar maak er liever geen gewoonte van.
# Bij veel distro's bestaat ook de mogelijkheid uw probleem via e-mail of IM (Instant Messaging) te bespreken.
# Wilt u buiten de officiële sites zoeken, gebruik dan zoektermen als "linux" en/of de naam van de applicatie of de distro
en liefst de Engelstalige beschrijving van het probleem of de functie. Overigens wordt u ook redelijk geholpen in het
Nederlands.
# Sommige oplossingen zitten "verborgen" achter typefouten. Met de zoekterm: "instaleren" vindt u bijvoorbeeld toch nog
10% extra resultaten.
# Bedenk dat informatie op niet-officiële sites foutief of verouderd kan zijn. Let er goed welke versie besproken wordt.
Veel problemen kunnen in de nieuwere versie die u misschien gebruikt, al gemakkelijk opgelost worden.
# Wilt u het naadje van de kous weten, kijk dan op de volgende pagina.
Tips, tricks en weetjes.
# Elke distro heeft zijn eigen officiële site. Daarnaast kan de distro in elk land een officiële vertegenwoordiging met zijn
site aanwijzen.
# De grote, bekende distro's hebben een pakketmanager waarmee u automatisch veilige en gecontroleerde software
kunt installeren en verwijderen. Deze pakketmanager zoekt voor u op veilige sites naar deze software. U kunt op eigen
risico ook software elders halen.
# GNU/Linux en zeer veel toepassingen zijn open software. Maar u kunt natuurlijk ook gesloten software die spyware
e.d. kan bevatten, aanschaffen en onder Linux installeren.
# Er zijn twee belangrijke grafische desktop werkomgevingen (environments): KDE en Gnome.
# Er komen steeds meer trainingvideo's op internet, bijvoorbeeld over OpenOffice.org.
# Met kantoortoepassingen zoals OpenOffice.org en Abiword kunt u bestanden in het Microsoft-formaat lezen en maken.
Let erop hoe u ze opslaat. Gebruik open standaarden als anderen u daar niet in hinderen.
# Elke distro maakt zijn eigen voorkeursselectie van veelgebruikte toepassingen. Er is daarbij veel overlap. Als
webbrowser wordt vaak firefox gebruikt; als kantoorpakket OpenOffice.org. In bijna elke distro kunt u uw eigen
voorkeurstoepassingen installeren. Laat u dus niet leiden door de keus die de distro heeft gemaakt voor het
standaardpakket.
